www.wikidata.de-de.nina.az
Martin Chladni auch Chladen Chladenius Chladenio 25 Oktober 1669 in Kremnitz Konigreich Ungarn heute Slowakei 12 September 1725 in Wittenberg war ein lutherischer Theologe Martin Chladni Inhaltsverzeichnis 1 Leben 2 Werke 2 1 Bucher und Traktate 2 2 Predigten 2 3 Orationen und Episteln 2 4 Dissertationen 2 5 Programme 3 Literatur 4 WeblinksLeben BearbeitenAls Sohn des lutherischen Geistlichen Georg Chladni 1637 1692 und seiner Frau Catharina geb Clement erlebte Martin Chladni wohl eher unbewusst die Verfolgung seiner Familie durch den Bischof von Neutra Aufgrund ihres evangelischen Glaubens sah sich die Familie am 19 Oktober 1637 genotigt Ungarn aus Furcht vor weiteren Ubergriffen zu verlassen Uber Breslau gelangte die Familie am 18 November nach Gorlitz wo Georg von seinem Vater bis zum sechsten Lebensjahr unterrichtet wurde Ab 1675 besuchte er das Gymnasium in Gorlitz wechselte 1681 nach Sorau wo er sich bereits mit Griechisch Hebraisch und Lateinisch beschaftigte Auf Wunsch seines Vaters bezog er 1683 das Gymnasium in Grimma wechselte dann als dieses renoviert wurde an die Landesschule in Meissen Da sein Vater jedoch ein Studium nicht finanzieren konnte fand er in der Familie von Gersdorff honorige Gonner und immatrikulierte sich am 16 Juni 1688 an der Universitat Wittenberg Er fand Aufnahme im Haus des damaligen Adjunkten der philosophischen Fakultat Johann Baptist Roschel und konnte unter der Anleitung der Professoren Johann Deutschmann Michael Walther und Christian Rohrensee als vielversprechender Student nach einem Jahr an ein kurfurstliches Stipendium gelangen Am 28 April 1691 absolvierte er den akademischen Magistergrad der philosophischen Fakultat und war dann bei Caspar Loschers Privatschule als Gelehrter tatig Nebenbei besuchte er weiter die Vorlesungen an der Universitat und ging 1694 als Lehrer der Kinder des Geheimrates Bernhard Zech nach Dresden 1695 wird er als Pfarrer in Ubigau ordiniert ubernimmt 1703 eine Pfarrstelle in Lausick und wird 1703 Oberpfarrer und Superintendent in Jessen Daraufhin begibt er sich 1704 wiederum nach Wittenberg um dort im Marz den fur die Superintendentur notigen akademischen Grad eines Lizentiaten der Theologie zu erwerben Nach dem Ausscheiden Valentin Ernst Loschers und Johann Georg Neumanns aus dem Wittenberger Universitatsbetrieb der theologischen Fakultat wurde Chladni an die vierte Stelle als ordentlicher Professor der Theologie berufen die er am 28 Februar 1710 antrat Wahrend dieser Zeit setzte sich Chladni vor allen Dingen mit dem Abenteurer Johann Konrad Dippel literarisch auseinander der den Glauben an geheimnisvolle Naturmachte und mystische Kunste mit dem Pietismus verknupfen wollte Nachdem 1712 wiederum eine Professur an der theologischen Fakultat vakant wurde stieg Chadni in die dritte Professur auf und las uber die Episteln Pauli 1719 ubernahm er die zweite Professur an der theologischen Fakultat wurde damit Propst an der Wittenberger Schlosskirche und trat dem Wittenberger Konsortium als Konsistorialrat bei Mehrmals ubernahm er das Dekanat der theologischen Fakultat und vom Herbst 1720 bis Ostern 1721 war er nach Sitte der Wittenberger Universitat Rektor der Einrichtung Chladni setzte sich fur die Reinheit der lutherischen Lehre ein und fuhrte Auseinandersetzungen mit den Vertretern der romisch katholischen Kirche Des Weiteren setzte er sich fur die Vereinigung mit den reformierten Kirchen ein Seit dem 18 Juli 1699 war Chladni verheiratet mit Charitas beigesetzt am 15 Juni 1743 in der Schlosskirche der sechsten Tochter des evangelischen Theologen Justus Sieber Von den elf aus der Ehe stammenden Kindern verstarben zwei Sohne und drei Tochter fruhzeitig im Kindesalter Von den Kindern sind bekannt Justus Georg Chladni Theodor der Landphysikus in Grossenhain war Johann Martin Chladni Benjamin Gottlob Ernst Martin Chladni und Benedicta Hedwig vor 1725 Seine Gesundheit war begleitet von hypochondrischen Anfallen Am 23 August 1725 erkrankte er an einem Fieber und verstarb um 11 00 Uhr am 12 September 1725 Am 30 September wurde er in der Wittenberger Schlosskirche beigesetzt Werke BearbeitenBucher und Traktate Bearbeiten Commentatio de Ecclesiis Colchicis cum Praesat Conradi Sam Schutzfleichii Wittenberg 1702 Der verklarte Jesus oder 12 Betrachtungen uber die Historie der Verklarung Christi Wittenberg 1709 Institutiones Homileticae regulis amp observationibus luculentissimis instructae Wittenberg 1724 Institutiones Exegeticae regulis amp observationibus luculentissimis instructae Wittenberg 1725 Institutiones Theologiae Moralis regulis amp observationibus luculentissimis instructae cum Praefart D Gottlieb Wernsdorffii Wittenberg 1726 Erbauliches Handbuchlein glaubiger Beter Wittenberg 1721 Institutiones Passionales fuccinctae Editore M J G H Schneeberg 1732Predigten Bearbeiten Das unschuldige Frolocken in den Hutten der gerechten oder drey evangelische Jubel predigten bey dem dreytagigen Jubel Feste Wittenberg 1717 Zwey Eedle Guter aus dem Heil Brunnen Jesu Christo oder Leichenpredigt auf Fr Cleophe Salome Loscherin Wittenberg 1717 Die erfreuliche Friedenspredigt Esaia an sein Volck aus Jes LV 6 7 oder Busspredigt in der Schlosskirche zu Wittenberg gehalten 1720 Der evangelische Prediger der da kommt die Sunder zur Busse zu ruffen oder Antrittsredean die Gemeinde Gottes in der Schlosskirche zu Wittenberg 1719 Die heilige Sorge eines glaubigen Kindes Gottes bey dem unschuldig vergossen Blute eines unglucklich entleibten am XIII Sonntage nach Trinitatis 1720 Die unschuldige und Gott geheiligte Nahmensfreude glaubiger Seelen am Tage St Johannis des Taufers aus dem ordentlichen Fest Evangelio vorgestellt 1712Orationen und Episteln Bearbeiten Caspar Loescherus Alexandro Alexandrino compartus 1719 Allocutio ad Bernhardum Ludovicum Adolphum amp Wilhelmum Ernesttum des Zech de obitu Patris Bernhardi Zech amp c Epistola ad Facultatem Theologicam Wittebergensem de Jubilaeo Academico 1702 Vita Benedicti Nursmi ad Carpzovius filios de obitu Patris Benedicti Carpzovii Auspicia Seculi Tertii Theologorum ordini Academiae Wittebergensis precatur Mart Chladenius 1702 de Syncretismo Sabbatico ad Jo Hieronymum de Wedig 1707 Ad Theodorum Dassovium de obitu uxoris 1720 de mente Bernhardi Conner circa creationem Evae ad virum excellentissimum Bernhardum Zechium Gratulatio ob matrimonium cum nobiliss Jobinia consummatum 1708Dissertationen Bearbeiten de Exemplo Principis Resp Jo Christian Dresler Obernav Misn 1691 de Fide amp Ritibus Ecclasiae Graecae hodiernae Resp Mich Torok Sopron Hung 1693 de Diptychis veterum Resp Barthol Capesio Schasburg Trasylv 1693 de formatione Christi in Galatis Resp M Imman David Garmann Annab Sax 1710 de asseveratione doctrinae ad Tit III 8 pro Licentia August Muller Past amp Superint Jessensis 1710 de tactu Dei in gentilibus Resp M Joh Gottlieb Dehn Grunb Misn 1710 de Monothelismo Honorii Papae Resp August Christian Brunst Rugian 1710 de conciliatione Mosis amp Stephani circa annos Abrahammi Act VII 4 Resp Jo Guil Rudolph Svevort Franc 1710 de metu diei extremae apud heterodoxos aut intempestivo aut nullo Resp M Jo Jac Ruhr Dresd 1711 de ecclesia plantata Resp Frid Karb Novisol Hung 1711 de verbis institutionis in S Coena ex formula Judaica non explicandis Resp M Mich Herrmann Bitterf Sax 1711 de cognitione Christi fecundum carnem ad 2 Cor V 16 Resp Constant Fried Hansch 1711 de haeresibus antiquis falso nobis imputatis Resp Wilhelm Steinbach Thum Misn 1711 de factis factitiis testibus Enthusiasmi in Papismo sufficientissimis Resp M Ant Gunth Moehring Servest Anhalt 1712 de natura absolutionis evangelicae pro Licentia M Jo Christianus Buckius Past amp Superint Torgaviensis 1712 Vindiciae baptismi Evangelico Lutherani adversus novatorum conatus Resp M Wenc Sigism Gerhard Lignic Sil 1712 de cognomine Boaneges filiisZebedaei binis imposito Marc III 7 Resp Jo Hermanno Siricio Lubec 1717 de computo Dei in salvandis electis Resp M Maurit Wilhelm Wagner Martinsb Past Lebus 1712 de violatione templi mystici ad I Cor III 17 Resp M Jo Daniel Bodenburg Mansfeld 1712 Examen Theologiae pacisicae amp comparativae a Jacob Gardino propositae Resp M Daniel Goetze Stolberg Misn 1712 de Philadelphianismo reces Ecclasiae nostrae obolato Resp M Christoph Ludov Stieglitz Lips 1713 8eologoymeya Synesii Cyrenensis Resp Christoph Richter Schneeberg Misn 1713 de damnis amp emolumentis ex controversia circa Theologram impiorum Resp Christian Teuerlein Calov Lus 1713 de plhsosia justificatorum cum absolutione ministri conciliabili Resp Petro Magulacs Hung 1713 de abrenunciatone baptismali ad I Petr III Resp Mich Gottlieb Sartoeio Gedan 1713 de professione fidei baptismali ad I Petr III 21 Resp M Imman Henr Kauderbach Gessing Misn 1731 de fide simplici ad 2 Cor XI 3 Resp M Dan Rosenfeld Lips 1715 Trisolium insaustum Chiliasmi Desmi amp Apocatastatismi Resp M Jo Christian Francke Gelen Misn 1715 De oeconomiia nova per praeconium poenitentiae extraordinarium non expectanda Resp M Christian Marbach Svidn Sil 1715 8eomaxia ex consilio Gamalielis cavenda Resp Bartol Melas Schasburg Transylv 1715 de revelationibus Brigitttae Svecicae Resp M Benjamin Capsio Emlebio Hohenloico 1715 de significatione voculae tayto in veribis coenae demonstrativa non comparativa Resp M Car Fried Bergmann 1715 de visionibus Hildegardis Resp David Christian Lange Wittenberg 1716 de conscientis cauteriata Resp M Friedrich Boltz Regiom 1716 Examendoctrinae Quesnellianae de fide justisicante in Bulla papali condemnate pro Licentia M Christ Carol Stempel Past amp Superintend Jessen 1716 Examen doctrinae Quesnellianae de Ecclessia Diss Altera Resp M Joh Gottlieb Erlmann Palaeo Bergera Misn 1718 de spolio seductorum in fideles commisso ad Col II 8 Resp M Christian Sam Claro Witteb 1717 Vindiciae Reformationis Lutheri Resp M Jo Gottfr Lessing Camentio Lus 1717 Diss I Contra Lamindum Pritanium vindicans methodum Evangelicorum de inquirenda veritate coelesti pro Licentia M Albert Boetticher Past amp Superint Dobriluccensis 1717 Diss II contra Lamindum Pritanium Resp Jo Georg Werner Koenigstein Misn 1717 de Israelis sua religione Constantia Resp M Jacob Frid Junge Tubing 1717 de promovendis commodis ecclesiae Evangelico Lutheranae Resp Henr John Butemeiste Cellensi 1718 de Pharifaeis amp Scribis in cathedra Mosis sedentibus audiendis Resp Daniel Hainoczy Hungar 1718 de sanctis Poirettianis non fanctis Resp M Christian Gottf Eccart Lastaviensi Misn 1718 Diss II ejusdem argumenti Resp Christophoro Stollio Zittav Lus 1719 de poenitentia insantum Resp Joh Schroeder Helfingora Dano 1719 de fidei probatione divina Resp M Gottfr Sam Seyfried Freiberg Misn 1720 Num bona opera fint ipsa vita aeterna Resp Joh Gottfr Ertelio Cremnitio Hung 1720 de studio pietatis genuino Resp Joh Georg Tiemann Isleb Sax 1720 de consilio Irenico novissimi Alloguii Tubingensis circa doctrinaam de persona Christi Resop M Balth Gottlob Hoffmann 1722 Senentia Henrici Mori de Enthusiasta pre Atheno incurabili Resp Joh Satorio Rosnav Hung 1722 de fummo gradu tentationum spiritualium pro Licentia Henr Augustinus Andreae Superint amp Consortii Assesor in Comitatu Schaumburgico ac nunc Hagae Pastor Prim 1723 de introversione hominis in fe ipsum cum vera tum Fanatica Resp M Joh Christian Letsch Wratislav 1723 Epilogus orationis Dominicae Matth VI 13 vindicatus Resp M Christian Fried Fischer Schneeberg Misn 1724 de methodo concionandi Christi Resp M Jo Breu Argentor 1724 de Theologia Emblematica Resp M Benjamin Biehler Past Betav 1725 d Lectione Scripturae omnibus hominibus libera pro Licentia M Joh Gottfr Rochau Past amp Superint Ilsenburg 1725Programme Bearbeiten de a Fosismenw Paulo ad Rom I I Cum ad audiendam orationem inauguralem invitaret 1710 de Messia spe gentium ad Hagg II 8 Fest Nativ Christi 1710 de via ad coelum viva amp vivica ad Hebr X 20 Festo Paschatos 1711 de intercossione inessabili Spiritu S Ad Rom VIII 26 Fest Pentec 1711 de confirmatione angelorum in bono Fest Michaelis 1711 de plenitudine gratiae ex nativitate Christi redundante ad Joh I 16 Fest Nativ Christi 1713 de gaudio Paschali Fest Pasch 1714 De loco Gal IV 4 Fest Nativ Christi 1715 Vindiciae Psalmi CX 7 contra Socinianos Fest Pasch 1716 De nativitateChristi instar virgae Aaronis esslorescentis Fest Nativ Christi 1717 De Duce falutis consummatissimo ad Hebr II 10 Fest Pasch 1718 De gratia Spiritus S fovente Fest Pentec 1719 De dshskkia aggelwy ad Col II 18 Fest Mich 1719 Meditatio ad Luc II 7 Maria peperit filium suum Fest Nativ Christi 1720 De nexu mortis amp resurrectionis Christi Fest Pasch 1721 De nuncio laeto de nativitate Jesu Christi ad Luc II 19 Fest Nativ Christi 1722 De Filii Dei potentia in resurrectione conspicua ad Rom I 4 Fest Pasch 1723 De mysterio incarnationis Christi Fest Nativ Christi 1724 De absorptione mortis ad I Cor XV 54 Fest Pasch 1725 De Fanaticis recentioribus Britanniae cum nomina membrorum Collegii Disputatorii exniberet 1710 Agashn mesida ex Luc X 42 sistit pari occasione 1711 Eyamen judicii Benedicti Picteti de Pietisttis 1712 Vindiciae ministerii Lutherani contra Jesuitam anonymum 1713 De Academiis 1714 De constantia Studiosi Theologiae 1715 Vindiciae Jubilaeorum contra Dicam ipsis scriptam 1717 De Theologia insantum ab Erasmo memorata 1718 Progr I Contra Irenaeum Elistium de eligenda religione in Germania cum ad audiendam Orat Inauguralem Joh Guil Jani invitaret 1719 Progr II Contra Irenaeum Elpistium cum nomina membrorum Collegii Disputaroriii exhiberer 1719 Progr III Contra eundem pari occasione editum 1720 Progr Ivcontra eundem cum ad audiendam Orat inaug MichHenr ReinhardiPast Sondershus Invitaret 1721 De deposito a Paulo commemorato I Tim VI 20 cum at Orat inaugur M Mauritii Wilh Wagneri Superint Baruthhin Invitaret 1716 De Doctorantu Lutheri cum ad solennia Doctoralia d 5 Nov 1717 De Reformationequod fit miraculum cum ad Orat Iaugur M Alberti Boetticheri Supperint Kirchhayn invitaret 1717 De dissertatia Apostolorum Prophetarum amp Doctorum cum ad solennia Doctoralia d 16 Oktober 1719 invitaret De statu ecclesiastico terrarum hyperborearum hodierno cum ad Orat Inaugur Georgii Wallini Gymnasii Suecici Harnosandensis LectorisPrimmari invitaret 1723 De octo emolumentis insignius Doctorantus Theologici cum ad solennia Doctoralia d 6 Apr 1723 Intimatio Jubilaei Evangelici fecundi 1717 Epistolam invitatoriam Ordinis Theologorum Wittebergensium ad universos Thologos in Germania de Jubilaeo Lutherano celebrando 1717 Syllogen Positionum Theologicarum in usum disputantum 1710 1721Literatur BearbeitenWalter Friedensburg Geschichte der Universitat Wittenberg Verlag Max Niemeyer Halle Saale 1917 S 551 553 Johann Samuel Ersch und Johann Gottfried Gruber Allgemeine Encyclopadie der Wissenschaften und Kunste Teil 17 S 14 Veronika Albrecht Birkner Pfarrerbuch der Kirchenprovinz Sachsen Band 2 Biogramme Br Fa Evangelische Verlagsanstalt Leipzig 2004 ISBN 3 374 02134 4 S 177 Michael Ranfft Leben und Schriften aller Chursachsischen Gottesgelehrten Leipzig Wolfgang Deer 1742 Christian Gottlieb Jocher Allgemeines Gelehrten Lexikon 1 Teil Spalte 1880 Nikolaus Muller Die Funde in den Turmknaufen der Stadtkirche zu Wittenberg Magdeburg 1912Weblinks BearbeitenWerke von und uber Martin Chladni in der Deutschen Digitalen Bibliothek Druckschriften von und uber Martin Chladni im VD 17 Normdaten Person GND 101085729 lobid OGND AKS LCCN nr2003026509 VIAF 37274441 Wikipedia Personensuche PersonendatenNAME Chladni MartinALTERNATIVNAMEN Chladen Martin Chladenius Martin Chladenio MartinKURZBESCHREIBUNG evangelisch lutherischer TheologeGEBURTSDATUM 25 Oktober 1669GEBURTSORT Kremnitz Konigreich Ungarn Habsburgerreich heute Kremnica Slowakei STERBEDATUM 12 September 1725STERBEORT Wittenberg Kurfurstentum Sachsen Heiliges Romisches Reich Abgerufen von https de wikipedia org w index php title Martin Chladni amp oldid 236095518