www.wikidata.de-de.nina.az
Johannes van Esschen auch Jan van Esch um 1485 vermutlich in Essen 1 oder Zeeland 2 1 Juli 1523 in Brussel war gemeinsam mit Hendrik Vos der erste Martyrer der Reformation Inhaltsverzeichnis 1 Leben 2 Gedenktag 3 Werke 4 Literatur 5 Weblinks 6 EinzelnachweiseLeben BearbeitenVan Esschen wurde 1508 in der Diozese Utrecht zum Priester geweiht 3 4 Er gehorte dem Augustiner Orden in Antwerpen an Als Johannes de Essendia war er unter den sieben Monchen die 1514 zusammen mit Prior Johannes van Mechelen von Osbach Orsbeck genannt de Rathem aus Ratheim 5 dort ein neues Kloster an der heutigen Sint Andrieskerk bezogen 6 Im November 1518 war er im Auftrag des Generalvikars der deutschen Observanten Kongregation des Augustinerordens Johann von Staupitz der mit der Kongregation im Streit lag 7 in Rom 8 4 Nach einer Mitteilung von Cyriacus Spangenberg hielt sich der angeblich kaum 30 Jahre alte Esschen 9 zusammen mit Vos 1521 einige Zeit im Augustinereremiten Kloster Eisleben auf und kehrt spater nach Antwerpen zuruck 10 Nachdem der Antwerpener Propst Heinrich von Zutphen am 29 September 1522 wegen reformatorischer Predigt verhaftet worden war wurden in Oktober mehrere Augustiner auf Anordnung der habsburgischen Statthalterin Margarete von Osterreich inhaftiert Unter ihnen war Johann van Esschen der wahrend seiner Gefangenschaft auf Schloss Vilvoorde mit Thomas Muntzer korrespondierte 11 Das neue Antwerpener Augustiner Kloster wurde mit Zustimmung von Kaiser Karl V im Januar 1523 grosstenteils niedergerissen Das Inquisitionsverfahren gegen Hendrik Vos und Johannes van Esschen fuhrten der Brabanter Rat und General Inquisitor Frans van der Hulst 1530 Nicolaas Baechem van Egmont 1462 1526 12 Jakob van Hoogstraten die Professoren Godschalk Rosemont um 1483 1526 van Eindhoven Jacques Masson Jacobus Latomus und Ruard Tapper 1487 1559 der Universitat Lowen und der Karmeliter Prior Jan Pascha 1539 aus Mechelen Johannes van Esschen und Hendrik Vos blieben bei ihrer Uberzeugung und wurden zum Feuertod auf dem Scheiterhaufen verurteilt Das Urteil wurde am 1 Juli 1523 in Brussel nach vorheriger Degradation entweyhung der beiden Priester durch Adriaan Aernoult 13 OCarm 1536 de Brugis den Weihbischof von Cambrai und Titularbischof von Rhosus auf dem Grote Markt vollstreckt Ein dritter inhaftierter Augustinermonch Lambert van Thorn 14 uber dessen Hinrichtung vier Tage spater zunachst Geruchte kursierten 9 starb 1528 im Brusseler Gefangnis 15 oder wurde dort heimlich getotet in carcerem clam interfectus 16 nbsp Hendrik Vos und Johannes van Esschen am 1 Juli 1523Als Martin Luther von der Hinrichtung der beiden Augustiner erfuhr dichtete er Ein neues Lied wir heben an Gedenktag Bearbeiten1 Juli im Evangelischen Namenkalender 17 Werke BearbeitenJohan van den Esschen an Thomas Muntzer Schloss Vilvoorde Oktober November 1522 In Heinrich Bohmer Paul Kirn Hrsg Thomas Muntzers Briefwechsel Aufgrund der Handschriften und altesten Vorlagen Teubner Leipzig 1931 Nr 34 S 36f 11 Helmut Muller Bearb Thomas Muntzers Briefwechsel Lichtdrucke Roder Leipzig 1953 Tf 30 Paul Kirn Gunther Franz Hrsg Thomas Munzer Schriften und Briefe Kritische Gesamtausgabe Quellen und Forschungen zur Reformationsgeschichte 33 Mohn Gutersloh 1968 Nr 34 S 383f Google Books eingeschrankte Vorschau Siegfried Brauer Manfred Kobuch Bearb Thomas Muntzer Briefwechsel Thomas Muntzer Ausgabe 2 Verlag der Sachsischen Akademie der Wissenschaften Evangelische Verlagsanstalt Leipzig 2010 Nr 52 S 146 150 Google Books eingeschrankte Vorschau Literatur BearbeitenDer Actus vnd hendlung der Degradation vnd verprennung der Christlichen dreyen Ritter und Merterer Augustiner ordens geschehen zu Brussel Anno M D xxiij Prima Julij Maler Erfurt 1523 Google Books und weitere Ausgaben Martin Reckenhofer Hrsg Historia de duobus Augustinensibus ob Euangelij doctrina m exustis Bruxellae die trigesima Iunij Anno domini M D XXIII Articuli LXII per eosdem asserti Item Pia amp Christiana expostulatio cum quodam qui ueritatem quam professus fuerat impiorum tyrannide amp horrore mortis tande m abnegauit o O Cratander Basel 1523 Digitalisat der Bayerischen Staatsbibliothek Munchen Martin Reckenhofer Hrsg Dye histori so zwen Augustiner Ordens gemartert seyn tzu Bruxel in Probant von wegen des Eva n gelj Dye Artickel darumb sie verbrent seyn mit yrer ausslegung und verklerung o O Sturmer Erfurt 1523 Google Books Ludwig Rabus Von den H Gottes Beken n ern Johannes und Heinricus zween Augustiner zu Brussel verbran n t In Historien der Heyligen Ausserwolten Gottes Zeugen Beken n ern vnd Martyrern Bd II Samuel Emmel Strassburg 1555 Bl cxiii cxxv Google Books Theodor von Kolde Die deutsche Augustiner Congregation und Johann von Staupitz F A Perthes Gotha 1879 S 260 262 und S 385 391 Digitalisat im Internet Archive Paul Fredericq Hrsg Corpus documentorum inquisitionis haereticae pravitatis Neerlandicae Bd IV Julius Vuylsteke Martin Nijhoff Gent s Gravenhage 1900 Nr 118 121 131 136 138 146 148 und 158 160 S 173 177 183f 186 190 191 206 207 214 und 223 228 Digitalisat Bd V Julius Vuylsteke Martin Nijhoff Gent s Gravenhage 1902 Nr 731 S 360 362 Digitalisat der Universitats und Landesbibliothek Dusseldorf Otto Clemen Das Antwerpener Augustiner Kloster bei Beginn der Reformation 1513 1523 In Monatshefte der Comenius Gesellschaft 10 1901 S 306 313 Google Books eingeschrankte Vorschau PDF 2 53 MB der Elblaska Biblioteka Cyfrowa Digitalen Stadtbibliothek Elbing Julius Boehmer Die Beschaffenheit der Quellenschriften zu Heinrich Voes und Johann van den Esschen In Archiv fur Reformationsgeschichte 28 1931 S 112 133 Norbertus Teeuwen OSA Alberic de Meijer OSA Documents pour servir a l histoire de la province augustinienne de Cologne Extraits des registres des prieurs generaux 1507 1551 Gilles de Viterbe 1506 1518 1 59 Gabriel de Venise 1518 1527 60 126 In Augustiniana 18 1968 S 116 133 und S 398 424 bes S 127 und S 401 Friedrich Wilhelm Bautz Esschen Johann van und Voes Hendrik In Biographisch Bibliographisches Kirchenlexikon BBKL Band 1 Bautz Hamm 1975 2 unveranderte Auflage Hamm 1990 ISBN 3 88309 013 1 Sp 1546 Artikel Artikelanfang im Internet Archive Weblinks Bearbeiten nbsp Commons Jan van Essen and Hendrik Vos Sammlung von Bildern Videos und Audiodateien nbsp Wikisource Eyn newes lied wir heben an Quellen und VolltexteEinzelnachweise Bearbeiten Essen bei Antwerpen Esch Nordbrabant bei s Hertogenbosch vgl N Teeuwen A de Meijer Documents S 401 Anm 48 oder Essen an der Ruhr so Heinrich Forsthoff Rheinische Kirchengeschichte Bd I Lichtweg Essen 1929 S 47 Erwin Mulhaupt Rheinische Kirchengeschichte Presseverband Dusseldorf 1970 S 120 u a Auszug aus der Chronycke van Antwerpen zum 1 Juli 1523 16 Jahrhundert In P Fredericq Hrsg Corpus documentorum Bd IV Nr 139 S 192 S Brauer M Kobuch Bearb Thomas Muntzer Briefwechsel S 147 Anm 2 vermuten Zeeland Nordbrabant eine bekannte Familie van Essen ist in Middelburg in der Provinz Zeeland vertreten Das kanonische Mindestalter fur die Priesterweihe betrug 24 Jahre mit besonderem Dispens ob defectum aetatis war u U eine fruhere Weihe moglich a b N Teeuwen A de Meijer Documents S 401 Prior von Enkhuizen 1507 immatrikuliert in Wittenberg dort 1511 zum Doktor der Theologie promoviert Begleiter Martin Luthers auf dessen Romreise 1511 12 O Clemen Antwerpener Augustiner Kloster bes S 306f Hendrik Quirinus Janssen Jacobus Praepositus Luthers leerling en vriend P N van Kampen Amsterdam 1862 S 12 S 225f u o Digitalisat der Bayerischen Staatsbibliothek Munchen Hubert Jedin Die romischen Augustinerquellen zu Luthers Fruhzeit In Archiv fur Reformationsgeschichte 25 1928 S 256 270 bes S 262 Hans Schneider Die Echtheitsfrage des Breve Leos X vom 3 Februar 1518 an Gabriele della Volta Ein Beitrag zum Lutherprozess In Archiv fur Diplomatik 43 1997 S 455 488 bes S 481 Fratrem Johannem de Essendia remittimus ad Vicarium suum Johannem Stupiz qui ei de loco suae valetudini proportionato provideat Bruder Johann van Essen schicken wir zu seinem Vikar Johann Staupitz zuruck der sich fur ihn um einen fur seine Gesundheit angemessenen Ort kummern soll Eintrag vom 27 November 1518 Rom Generalarchiv des Augustinerordens Rom Dd 13 Register des designierten Ordensgenerals Gabriele della Volta Venetus Bl 44 a b Brief von Martin Luther an Georg Spalatin vom 22 oder 23 Juli 1523 Joannes Nesse sic nondum triginta annorum In Wilhelm Martin Leberecht de Wette Bearb Dr Martin Luthers Briefe Sendschreiben und Bedenken Bd II G Reimer Berlin 1826 Nr DXI S 360f Google Books WA Br 3 Nr 635 S 115 Cyriacus Spangenberg Carl Ruhlemann Rudolf Leers Hrsg Mansfeldische Chronica Bd IV Verein fur Geschichte und Altertumer der Grafschaft Mansfeld Eisleben 1913 16 Mansfelder Blatter 31 32 1918 S 241 366 bes S 341 S Brauer M Kobuch Bearb Thomas Muntzer Briefwechsel S 147 Anm 2 a b Verfasser identifiziert von Walther Kohler Rezension Thomas Muntzers Briefwechsel In Historische Zeitschrift 145 1931 32 S 389 Nicolaas Baechem Edmondanus stammte aus Egmont war Prior der Karmeliten scholastischer Professor sowie Inquisitor in Lowen und schrieb gegen die Herausgabe des griechischen Neuen Testaments 1516 durch Erasmus von Rotterdam Oder Adrianus Arnoldi vgl Peter G Bietenholz Thomas Brian Deutscher Hrsg Contemporaries of Erasmus A biographical register of the Renaissance and Reformation Band I A E University of Toronto Press Toronto Buffalo London 1985 ISBN 0 8020 2507 2 S 10 eingeschrankte Vorschau in der Google Buchsuche auch Adrian Herbouts verwechselt mit dem Pensionar Syndikus der Stadt Antwerpen ahnlichen Namens 1546 Brief von Martin Luther an Lambert Thorn vom 19 Januar 1524 Digitalisat der Abschrift von Georg Rorer Thuringer Universitats und Landesbibliothek Jena Ms Bos q 25a Blatter 90v 92v W M L de Wette Bearb Dr Martin Luthers Briefe Bd II Nr DLXXVI S 462 466 Google Books WA Br 3 Nr 707 S 237 239 P Fredericq Hrsg Corpus documentorum Bd V Nr 731 S 360 362 Dick Akerboom Marcel Gielis A New Song Shall Begin Here The Martyrdom of Luther s Followers among Antwerp s Augustinians on July I 1523 and Luther s Response In Johan Leemans Hrsg More than a memory The discourse of martyrdom Peeters Lowen 2005 S 243 270 bes S 248 Google Books eingeschrankte Vorschau Brief von Erasmus von Rotterdam an Karl von Utenhove vom 1 Juli 1529 In Percy Stafford Allen Hrsg Opus epistolarum Des Erasmi Roterodami Bd VIII 1529 1530 Oxford University Press Oxford 1934 Ep 2188 S 209 216 bes S 211 Digitalisat im Internet Archive Joachim Schafer Johannes van Esschen Okumenisches Heiligenlexikon 18 November 2014 abgerufen am 21 Februar 2018 Normdaten Person GND 1020532505 lobid OGND AKS LCCN n2003075720 VIAF 233240636 Wikipedia Personensuche PersonendatenNAME Esschen Johannes vanKURZBESCHREIBUNG erster Martyrer der ReformationGEBURTSDATUM um 1485STERBEDATUM 1 Juli 1523STERBEORT Brussel Abgerufen von https de wikipedia org w index php title Johannes van Esschen amp oldid 235103487