www.wikidata.de-de.nina.az
De omni rerum fossilium genere ist der Titel eines von Conrad Gessner herausgegebenen Sammelbandes der acht Werke seine Schrift De rerum fossilium eingeschlossen enthalt Einige der Werke enthalten Kommentare von Gessner Titelseite von De omni rerum fossilium genere Inhaltsverzeichnis 1 Werk 1 1 Kentmanns Catalogus rerum fossilium 1 2 Kentmanns Calculorum qui in corpore 1 3 Fabricus De metallicis rebus 1 4 Gobels De succino libri duo 1 5 Cordus Simesusii de halosantho 1 6 Epiphanius De XII Gemmis 1 7 La Rues De gemmis aliquot 1 8 Gessners De rerum fossilium 2 Literatur 3 Einzelnachweise 4 WeblinksWerk BearbeitenIn einem Brief vom 27 August 1565 an Johannes Muralt um 1500 vermutlich 1576 schrieb Gessner Diesen Sommer liess ich einige Buchlein uber Gesteine Edelsteine und Metalle drucken von denen allen ich Dir ein Exemplar ubersende 1 Er verwies damit auf den 1565 in der Druckwerkstatt von Jakob Gessner 1527 ca 1573 in Zurich im Oktavformat erschienenen Sammelband mit dem Titel De omni rerum fossilium genere gemmis lapidibus metallis et huiusmodi libri aliquot plerique nuncprimum editi deutsch Einige Bucher die meisten jetzt erstmals herausgebracht uber jede Art von ausgegrabenen Dingen Edelsteine Steine Metalle und dergleichen Auf das Inhaltsverzeichnis folgt eine von Johannes Kentmann verfasste und auf den 9 November 1565 datierte Widmungsepistel Der Sammelband enthalt acht Schriften unterschiedlichen Umfangs die von sieben Autoren stammen und eine breite Anzahl von Themen umfassen Titelseiten nbsp Calculorum qui in corpore nbsp De metallicis rebus 1566 nbsp De succino libri duo nbsp Simesusii de halosantho nbsp De XII Gemmis nbsp De gemmis aliquot nbsp De rerum fossiliumKentmanns Catalogus rerum fossilium Bearbeiten nbsp Kentmanns 26 Mineralienklassen nbsp Kentmanns Mineralienschrank nbsp Kentmanns Bildnis in ProfilansichtUnter dem Titel Catalogvs Rerum fossilivm Io Kentmani numerus folij pvncto praeeunte faciem priorem indicat sequente posteriorem enthielt der Sammelband eine Beschreibung von Johannes Kentmanns geologischer Sammlung Sein Katalog der Fossilien umfasst uber 1600 verschiedene Fossilien die zumeist aus Sachsen stammen Die Objekte sind gemass dem System von Georg Agricola in 26 Kategorien unterteilt Auf der ersten Seite mit dem Titel Arca rerum fossilium Ioanni Kentmanni wird dieses System gemeinsam mit einem Epigramm von Georg Fabricius dargestellt Zu jeder Kategorie werden eine Reihe von Spezies erwahnt und sehr kurz beschrieben Oft ist eine deutsche Bezeichnung angegeben 2 Kentmanns Katalog gilt als erste systematische Darstellung einer Sammlung dieser Art 3 Gliederung Arca rerum fossilium Ioan Kentmani Inhaltsverzeichnis vier Seiten Gentis Kentmannae iustitestatur imago Holzschnitt Terrarvm genera Succi nativi Succi pingues Lapides Lapides ab animantibus appellati item gravidi amp cotes Diversi generis alij Fluores candidi et pellucidi Silices pellucidi Lapides preciosi amp quaedam gemmae Marmora candida Saxa Arenae Aurum Argentum Argentum vivum Aes seu cuprum Pompholyx Spodos Diphryges Cadmia capnitis Lithargyrum Molybdaena amp plumbago Pyrites argentei coloris Plumbum nigrum Plumbum candidum Plumbum cinereum Ferrum Stomoma seu acies Alcyonia conchae amp alia Kentmanns Calculorum qui in corpore Bearbeiten Kentmanns Essay mit dem Titel Calculorum qui in Corpore ac Membris Hominum innascuntur genera XII depicta descriptaque cum Historijs singulorum admirandis berichtet uber zwolf Organe und Gebiete wo Steine darunter Gallensteine im menschlichen Korper gefunden wurden 4 Es ist mit zehn Holzschnitten illustriert Holzschnitte nbsp nbsp nbsp nbsp nbsp nbsp nbsp nbsp nbsp nbsp Gliederung Ornatissimo viro pietate eruditione amp magna rerum experientia prestanti Conrado Gesnero artis medicae doctori amico suo longe charissimo Ioannes Kentmanus Dresdensis medicus S Lapis in cerebro hominis repertus Calculi in tonsillis faucium De calculis lapis in tumore sub lingua concretus Calculi pulmonum De calculis lapilli in hepatis substantia caogulati De calculis calculi in folliculi fellis generati De calculis calculi renum Calculi in vesica hominis durati De calculis calculi in intestinis generati Calculus in steatomate cruris condensatus Calculi in vulneribus Calculi in extremitatibus digitorum Sic igitur habes omnium dilectissime Gesnere duodena genera calculorum mihi quidem cognitorum qui intra hominum viscera Fabricus De metallicis rebus Bearbeiten Georg Fabricius Schrift De metallicis rebus ac nominibus observationes variae amp eruditae enthalt seine Beobachtungen an Metallen die noch nicht durch Agricolas De re metallica behandelt wurden Das Werk beginnt mit einem von Jacob Fabricius 1574 einem Bruder von Georg Fabricius an Johannes Kentmann gerichteten Brief De metallicis rebus ist in elf Kapitel gegliedert In jedem davon wird ein anderes Metall behandelt Gold Silber Quecksilber Kupfer Zinn Bismut Blei Eisen Antimon Pyrit und Markasit 5 Gliederung Inhaltsverzeichnis D Iohanni Kentmano medico Torgano viro ornatissimo Iacobus Fabricius Chemnicensis S I Aurum II Argentum III Argentum vivum IIII Aes V Plumbum candidum VI Plumbum cinereum VII Plumbum nigrum VIII Ferrum IX Stibi X Sterile nitidum XI PyritesGobels De succino libri duo Bearbeiten Severin Gobels De succino libri duo horum prior liber continet piam commonefactionem de passione resurrectione ac beneficiis Christi quae in historia succini depinguntur Posterior veram de origine succini addit sententiam gilt als eine der fruhesten Abhandlungen uber Bernstein Darin behandelt Gobel sowohl Legenden uber fossiles Harz sowie dessen Ursprung und die Herstellung Das auf den 4 Marz 1558 datierte Werk ist dem Bischof von Gurk Urban Sagstetter gewidmet 6 Gliederung Reverendissimo principi ac domino domino Urbano Episcopo Gurcensi Romanorum Ungariae Boemiaeque Liber primus Liber II De bitumine et cognatis ei Exdoctissimi cuiusdam Galli medici ad me epistola Ex epistola tua ad me ante biennium fere Lugduno datumCordus Simesusii de halosantho Bearbeiten Unter dem Titel De halosantho seu spermate ceti vulgo dicto liber nunc primum in lucem abditus veroffentlichte Gessner postum eine Schrift von Valerius Cordus Gessner erganzte sie mit einer Einleitung und einem Kommentar Cordus untersucht darin Ausbluhungen des Meersalzes Walrat die traditionell als Mittel gegen Hautkrankheiten verschrieben wurden In seinem Kommentar wendet sich Gessner gegen die populare Annahme dass es sich bei diesen Satzen um das Sperma des Pottwals Sperma ceti handle Die Widmung ist auf den Juli 1566 datiert Gliederung Clarissimo viro domino Andreae Pellizero Carintho medico praestantissimo Conradus Gesnerus S P D Widmung De halosantho libellus Valerio Cordo authore Corollarium de halosantho amp salis flore duplici Conradi Gesneri De semine ceti dicto eiusque nomine amp facultatibus De halosachne amp adarceEpiphanius De XII Gemmis Bearbeiten Epiphanios De XII Gemmis quae erant in veste Aaronis Liber Graecus amp e regione Latinus Iola Hierotarantino interprete ist eine Exegese uber die im 2 Buch Mose Ex 28 17 20 EU Ex 39 10 13 EU erwahnten zwolf Edelsteine der Brustplatte der Judischen Hohenpriester Choschen Auf der Vorderseite des Blatts steht der lateinische auf der Ruckseite der griechische Text Das Werk wird durch einen Kommentar Gessners erganzt Gliederung Clarissimo viro domino Adolpho Occoni F inclytae Reipublicae Augustanae medico doctissimo Conradus Gesnerus medicus Tigurinus S D Widmung His scriptis offertur mihi locus divi Hieronymi Sancti patris Epiphanii episcopi Cypri ad Diodorum Tyri episcopum Corollarium Conradi Gesneri in Epiphanii de XII gemmis libellumLa Rues De gemmis aliquot Bearbeiten Francois La Rues 1520 1585 De Gemmis aliquot iis praesertium quarum Divus Ioannes Apostolus in sua Apocalypsi memenint ist eine Abhandlung uber die in der Offenbarung des Johannes erwahnten Edelsteine Gliederung Authores in his libris citati Inhaltsverzeichnis De gemmarum ortu liber primus De gemmis XIII quarum divus Iohannes in apocalypsi meminit Liber secundus Ad lectorem Clarissimo ac eruditissimo viro Francisco Rueo medico Alardus Rueus etiamnum puer patris observandissimi libellum lectori commendat hoc elegiacoGessners De rerum fossilium Bearbeiten Hauptartikel De rerum fossilium De rerum fossilium lapidum et gemmarum maxime figuris et similitudinibus liber war von Gessner als Vorlaufer eines umfangreichen Werks uber Mineralien geplant Es ist mit zahlreichen Holzschnitten illustriert Das Werk ist Andreas Szadkowski dem damaligen Notar des Salzbergwerks Wieliczka gewidmet 7 Holzschnitte Auswahl nbsp nbsp nbsp nbsp nbsp nbsp nbsp nbsp Gliederung Nobili viro domino Andreae Schadcovio salinarum Cracoviensium notario patriae decori Conradus Gesnerus Helvetius S D Conradi Gesneri in librum de lapidum gemmarum ac metallorum figuris praefatio quae ordinis ratione reddit amp capitum XV argumenta enumerat Caput I De lapidibus illis in quibus lineae potissimum considerantur aut puncta amp figura in superficie magis quam corpus solidum aut eius forma Caput II De lapidibus illis quibus cum stellis sole luna aut elementis aliquid commune est Caput III De lapidibus qui a meteoris id est sublimibus in aere corporibus nomina sua mutuantur Caput IIII De lapidibus et metallis quae denominantur a rebus terrestribus inanimatis Caput V De fossilibus rebus quae natura similes sunt rei alicui artificiosae ordine literarum Caput VI De rebus artificiosis seu arte factis ex metallis lapidibus ac gemmis Caput VII De lithophytis et rebus fossilibus illis quae plantas imitantur in genere primum Caput VIII De fructibus in lapides versis amp fruticum eorum ve partium aliqua cum fossilibus similitudine Caput IX De arboribus earumque partibus amp rerum fossilium cum eis affinitate Caput X De corallio Caput XI De aliis quibusdam plantis marinis quae lapidescunt Caput XII De lapidibus qui ab homine aut quadrupede aliquo denominantur aut in eis reperiuntur Pars I De lapidibus qui ab homine denominantur aut in eo nascuntur Pars II De illis quae a quadrupedibus denominantur et c et primum in genere a comunibus quorumvis animalium partibus tum similaribus tum compositis Pars III De rebus fossilibus quae in Quadrupedibus animantibus reperiuntur vel aliquam cum eis earum ve partibus similitudinem habent Et primum de mansuetis Caput XIII Caput XIIII De lapidibus qui aquatilium animantium effigiem reserunt Caput XV De lapidibus qui serpentes amp insecta referut ErrataLiteratur BearbeitenWalter Etter Conrad Gessner and the Early History of Palaeontology In Urs B Leu Hrsg Conrad Gessner 1516 1565 Universalgelehrter und Naturforscher der Renaissance Zurich 2016 ISBN 978 3 03810 153 6 S 129 144 doi 10 1515 9783110499056 008 Katharina Huber Studien zur fruhneuzeitlichen Geschichte der Naturwissenschaften Conrad Gesners De rerum fossilium lapidum et gemmarum maxime figuris amp similitudinis Liber non solum Medicis sed omnibus rerum Naturae ac Philologiae studiosis utilis amp iucundus futurus Schwabe Basel 2016 ISBN 978 3 906819 07 5 Petra Schierl Gessner und Agricola uber Fossilien Naturforschung zwischen Autopsie und Tradition In Urs B Leu Hrsg Conrad Gessner 1516 1565 Universalgelehrter und Naturforscher der Renaissance Zurich 2016 ISBN 978 3 03810 153 6 S 145 160 doi 10 1515 9783110499056 009 Petra Schierl Natural and Artificial Objects in Conrad Gessner s Book on Fossils In Acta Conventus Neo Latini Albasitensis Band 17 Brill Leiden Boston 2020 S 506 517 doi 10 1163 9789004427105 040 Hans H Wellisch Conrad Gessner a bio bibliography In Journal of the Society for the Bibliography of Natural History Band 7 Nr 2 1975 S 151 247 doi 10 3366 jsbnh 1975 7 2 151 Einzelnachweise Bearbeiten Gernot Rath Die Briefe Konrad Gessners aus der Trewschen Sammlung In Gesnerus Band 8 Nr 3 4 1951 S 209 doi 10 5169 seals 521071 Catalogus rerum fossilium im Projekt Nova Scientia Early Modern Scientific Literature and Latin NOSCEMUS Henrike Haug imitatio artificium Goldschmiedekunst und Naturbetrachtung im 16 Jahrhundert Vandenhoeck amp Ruprecht 2021 ISBN 978 3 412 52244 5 S 138 Johannes Keller Johannes Kentmann und seine Schrift uber Steine im menschlichen Korper vom Jahre 1565 In Sudhoffs Archiv fur Geschichte der Medizin und der Naturwissenschaften Band 47 Nr 3 1963 S 301 305 JSTOR 20774949 De metallicis rebus ac nominibus im Projekt Nova Scientia Early Modern Scientific Literature and Latin NOSCEMUS De succino im Projekt Nova Scientia Early Modern Scientific Literature and Latin NOSCEMUS De rerum fossilium figuris im Projekt Nova Scientia Early Modern Scientific Literature and Latin NOSCEMUS Weblinks Bearbeiten nbsp Commons De omni rerum fossilium genere Sammlung von Bildern Videos und Audiodateien De Omni Rervm Fossilivm Genere in The Mineralogical Record Scan der Sachsische Landesbibliothek SLUB Scan bei e rara Scan bei e raraAls Einzelveroffentlichungen Scan von Calculorum Qui In Corpore ONB Scan von De metallicis rebus UCM Scan von Sancti patris epiphanii ONB Scan von De gemmis aliquot MDZ Abgerufen von https de wikipedia org w index php title De omni rerum fossilium genere amp oldid 236660037